Ontogeneza lub inaczej rozwój osobniczy człowieka to okres obejmujący wszystkie zmiany fizjologiczne i anatomiczne, zachodzące od powstania pierwszej komórki nowego osobnika do momentu jego śmierci. Zależnie od naszych przekonań etycznych możemy przyjmować za początek ontogenezy powstanie komórek płciowych (plemników i komórki jajowej) lub od momentu zapłodnienia. Rozwój prenatalny obejmuje okres rozwoju od czasu poczęcia do czasu narodzin nowego osobnika, zaś rozwój postnatalny od przyjścia na świat, aż do śmierci. Moment zapłodnienia jest kluczowy i od niego zaczyna się właściwie życie, ale jak dochodzi do zapłodnienia i gdzie?

Jak dochodzi do zapłodnienia?

Podczas stosunku płciowego zostaje wydzielony ejakulat do światła pochwy, a wraz z nim uwolnione zostaje około 250 milionów plemników, które rozpoczynają swą wędrówkę w kierunku niedojrzałej komórki jajowej. Głównym celem plemników jest dotarcie do bańki jajowodu – miejsca w którym dojdzie do zapłodnienia. Z tak wielkiej puli męskich komórek rozrodczych dotrze zaledwie 200 sztuk do miejsca docelowego, a komórkę żeńską zapłodni wyłącznie jeden plemnik.

Dotarcie do macicy przez pochwę odbywa się poprzez szyjkę macicy wypełnionej śluzem. Pierwszą barierę pokonają tylko żywe plemniki, ponieważ ich przemieszczenie się w śluzie jest możliwe jedynie dzięki elektrostatycznemu oddziaływaniu między komórkami. Martwe komórki płciowe męskie nie są podatne temu oddziaływaniu. Nie są w stanie utrzymać stanu zwanego polaryzacją błony i w konsekwencji tego nie przedostaną się przez śluz szyjki macicy.

Męskie gamety są wyposażone w długie witki

Męskie gamety są wyposażone w długie witkiWykonując ruch przypominający uderzenie biczem przesuwają się do przodu. Plemniki różnią się od siebie temperamentem, czyli właśnie szybkością i częstotliwością uderzeń witki, a co za tym idzie szybkością poruszania się. Tym właśnie ruchem plemniki będą wędrować po macicy w poszukiwaniu ujścia do jajowodu. Skurcze mięśni gładkich macicy będą przesuwać męskie gamety i wspomagać ich wędrówkę wgłąb macicy. Plemniki docierające do jajowodu podlegają kolejnej selekcji, w której zatrzymywane są gamety dotknięte defektami struktury lub zwyczajnie nieruchome. Wgłąb jajowodu męskie komórki rozrodcze poruszają się biernie dzięki fali perystaltycznej jajowodu warunkowanej poprzez skurcze mięśniówki jajowodu. Dopiero w bańce jajowodu odzyskują pełną koordynację ruchową pod wpływem zmiany warunków środowiska i dążą do spotkania z niedojrzałą jeszcze komórką jajową. Bańka jajowodu to rozszerzona część jajowodu w okolicy lejka.

Droga jaką muszą pokonać plemniki wynosi średnio 18 cm, a anatomiczne działanie witek plemników nie wystarczyłoby na przebycie tak dalekiego dystansu. Dlatego właśnie wędrówkę męskich gamet wspomagały skurcze mięśniówki macicy oraz jajowodu. Podczas tej drogi plemniki ulegają kapacytacji czyli uzdatnieniu do procesu zapłodnienia. Zmieniają one swoje właściwości w drogach rodnych kobiety poprzez swoiste białka i jony wapnia, sodu oraz potasu. Kwasowy odczyn śluzu pochwy oraz śluzu macicznego stanowi naturalną ochronę nieswoistą przed patogenami, które mogłyby dostać się w obręb dróg rodnych kobiety. Dlatego właśnie sperma ma odczyn zasadowy, aby zobojętnić kwasowy odczyn śluzu i pozwolić plemnikom na przeżycie i zapłodnienie komórki – ale dokładnie jak dochodzi do zapłodnienia?

Proces zapłodnienia zaczyna się od momentu kontaktu plemnika z żeńską komórką jajową

Proces zapłodnienia zaczyna się od momentu kontaktu plemnika z żeńską komórką jajowąŻeńska gameta nie jest jeszcze dojrzała do czasu zapłodnienia. Otoczona z zewnętrznej strony osłonką przejrzystą i wieńcem promienistym zbudowanym ze spłaszczonych komórek warstwy ziarnistej jajnika. Plemniki po dotarciu do niedojrzałej komórki jajowej przenikają przez zewnętrzne osłony za pomocą enzymów akrosomalnych (akrosom to morfologiczny element budowy każdego plemnika wydzielający enzymy). Pierwszy plemnik, któremu uda się pokonać dwie bariery układa się w pozycji poziomej na powierzchni gamety żeńskiej, a następnie dochodzi do zlania się błony obu komórek. W tym momencie następuje reakcja korowa czyli szereg procesów zapobiegających polispermii. Wnikaniu większej ilości niż jeden plemnik do komórki jajowej. Po zlaniu się dwóch komórek dochodzi do dojrzenia komórki jajowej żeńskiej i dokończenie procesu mejozy – uwolnienie ciałka kierunkowe z komórki.

W tym momencie jądro plemnika zlewa się z jądrem dojrzałej komórki jajowej i powstaje zygota. Jest ona pierwszą komórką o kompletnym zapisie materiału genetycznego nowego osobnika – posiada pełny zestaw chromosomów genomu ludzkiego.

Jak dochodzi do zapłodnienia efektem, którego są bliźnięta? Zapłodnienie dwóch osobnych, niezależnych od siebie komórek jajowych przez plemników prowadzi do rozwinięcia bliźniąt dwujajowych. Takie podwójne zapłodnienie może odbywać się w jednym i tym samym jajowodzie lub w dwóch różnych. Bliźnięta jednojajowe są poczęte w wyniku pojedynczego zapłodnienia, lecz dalszego podziału na dwa w rozwoju zarodkowym zygoty.

[Głosów:2    Średnia:3/5]

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here